Book description:
„Autor przygotował monografię interesującą, solidnie opartą na materialne źródłowym. Jego praca znacząco rozszerza naszą wiedzę o polityce władz PRL wobec Kościołów i związków wyznaniowych na terenie województwa białostockiego. Ukazuje indywidualne postawy kapłanów i wiernych w ich złożoności i skomplikowanych uwarunkowaniach. Wnosi wiele do poznania historii parafii. Czytelnik znajdzie na jej łamach również interesujące przykłady postaw przedstawicieli władz, zarówno karierowiczów, posłusznych wykonawców dyspozycji z Warszawy, jak i tych nielicznych, którzy z rozmaitych względów starali się unikać zaogniania stosunków z Kościołem”.
(prof. dr hab. Janusz Odziemkowski)
„Jedną z największych zalet pracy jest kwerenda, wykonana przez autora. Dr Krzysztof Sychowicz już obecnie należy do ścisłej czołówki historyków zajmujących się powojennym losem Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem diecezji łomżyńskiej, gdzie pełni z kolei rolę niekwestionowanego lidera. Autor sięgnął oczywiście do akt IPN, ale nie uczynił z nich głównego „narratora” swej opowieści […]. Podstawą jest olbrzymia kwerenda obejmująca akta proweniencji państwowej (szczebla centralnego i lokalnego), a także (choć w mniejszym zakresie) kościelnej”.
(prof. dr hab. Jan Żaryn)
Contents:
Wstęp
Rozdział 1
W nowych granicach i nowej rzeczywistości (1944-1947)
Wpływ II wojny światowej na sytuację religijną w województwie białostockim
Funkcjonowanie Kościoła rzymskokatolickiego w pierwszych latach powojennych
Kościół rzymskokatolicki i podziemie antykomunistyczne w ocenie władz
Sprawa jurysdykcji nad Kościołem prawosławnym
Władze wobec wyznań niekatolickich
Początki inwigilacji Kościołów przez aparat bezpieczeństwa
Rozdział 2
Stalinizm i jego konsekwencje (1948-1956)
Sytuacja Kościoła rzymskokatolickiego
Narastanie napięcia
Pozory porozumienia i walka
Kościół zniewolony
Likwidacja kościelnego „Caritasu”
Usuwanie nauczania religii ze szkół
Kościół prawosławny i jego rola
Polityka władz wobec wyznań niekatolickich
Aresztowania, procesy, represje duchownych rzymskokatolickich
Inwigilacja Kościołów i związków wyznaniowych przez UB
Rozdział 3
Administracja i instytucje państwowe w walce z religią (1956-1970)
Sytuacja Kościoła rzymskokatolickiego
Od odwilży do represji
Dekrucyfikacja
Wydarzenia lat 1958-1965
Orędzie i milenium
Relacje władze-Kościół w końcowym okresie rządów Gomułki
Cud w Zabłudowie i jego reperkusje
Na milenijnym szlaku
Kościół prawosławny a władze komunistyczne
Sytuacja pozostałych wyznań
Represje wobec duchownych rzymskokatolickich
Cele i działalność aparatu bezpieczeństwa
Rozdział 4
Postawa władz komunistycznych wobec Kościołów i związków wyznaniowych (1971-1975)
Kościół rzymskokatolicki u progu nowej epoki
Władze wobec budownictwa sakralnego i kościelnego
Relacje władz z Kościołem prawosławnym
Sytuacja pozostałych wyznań
SB w nowych realiach politycznych
Zakończenie
Wykaz skrótów
Bibliografia
Indeks osobowy
Indeks miejscowości