Opis książki:
Większość prac o komunistycznej służbie bezpieczeństwa to statystyki terroru. Ta książka jest inna. Sięgając do historii idei, antropologii, psychologii, próbujemy - przez zmianę narzędzi analizy - odświeżyć sposób patrzenia na komunistyczne zbrodnie. Wytrącić Czytelnika z obojętności. Zmusić do myślenia przez formułowanie hipotez o mechanizmach i racjonalizacjach terroru. Hipotez, dodajmy, często ryzykownych i wymagających dalszych badań. I właśnie dlatego tworzących myślowe napięcie. Łatwiej bowiem zapomnieć o faktach niż o konstruktach intelektualnych, wymagających od Czytelnika wysiłku i proponujących mu dalszą, już samodzielną, podróż po wytyczonych w tej książce (i wciąż słabo oznakowanych) szlakach.
Prof. dr hab. Jadwiga Staniszkis fragment Słowa wstępnego
Jestem pełen uznania dla redaktorów […] tomu za podjęcie się zadania niekonwencjonalnego podejścia do oceny historii i działalności aparatu bezpieczeństwa w PRL. Moim zdaniem perspektywa antropologiczna pozwala, a nawet zmusza do traktowania „bezpieki" jako kluczowego fragmentu nakładających się na siebie systemów kulturowych, co pociąga za sobą konieczność dokonywania analiz wszelkich możliwych do wykrycia kontekstów. Na tom składają się nie tylko artykuły teoretyczne, wskazujące np. na możliwość wykorzystania w pracy historyka licznych narzędzi badawczych, ale także szereg mikrohistorii, świadczących o tym, że polska historiografia w sensie nie tylko postulatywnym staje się nieklasyczna.
dr Mirosław Marczyk fragment recenzji wydawniczej
Książka "W stronę antropologii bezpieki. Nieklasyczna refleksja nad aparatem bezpieczeństwa w Polsce Ludowej" - Jarosław Syrnyk, Agnieszka Klarman, Mariusz Mazur, Eugeniusz Kłosek (red.) - oprawa miękka - Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, IPN. Książka posiada 399 stron i została wydana w 2014 r.
Spis treści:
Słowo wstępne Jadwiga Staniszkis
Wprowadzenie Mariusz Mazur
Jadwiga Staniszkis
Antropologia władzy jako pomost łączący historię idei z „antropologią bezpieki"
Krzysztof Brzechczyn
Tajna policja polityczna w systemie totalitarnym. Próba modelu
Jarosław Syrnyk
Antropologia „bezpieki": dlaczego?
Michał Mokrzan
Władza/wiedza, dyscyplina i podatne ciała. Służba Bezpieczeństwa w świetle filozofii politycznej Michela Foucaulta
Maciej Zakrzewski
Ontologia bezpieki - organa bezpieczeństwa w perspektywie leninowskiej teorii politycznej. Zarys zagadnienia
Paweł Fiktus
Zbrodnia komunistyczna z perspektywy antropologii prawa
Agnieszka Wieszaczewska
Perswazja słowna jako sposób zmiany rzeczywistości - studium przypadku
Anna Malewska-Szałygin
Jak skonstruować wroga? Dyskursywna egzotyzacja rozpracowywanych
Agnieszka Klarman
Szkic krótki o opiekunach „nie-spolegliwych"
Agnieszka Gałkowska
Perspektywa psychologiczna w podejściu do totalitaryzmów. „Bezpieka" wobec tajnych współpracowników
Mariusz Mazur
Eksperymenty Philipa Zimbardo, Stanleya Milgrama i Theodora Adorno a badanie aparatu bezpieczeństwa
Ewa Chabros
Komunistyczny aparat bezpieczeństwa w świadomości społecznej. Zarys problematyki badawczej
Natalia Lemann
Służba bezpieczeństwa jako figura wyobraźni - na przykładzie wybranych dzieł literatury światowej
Seweryn Krzyżewski
Wizerunek funkcjonariusza „bezpieki" w sztuce. Analiza wybranych spektakli Sceny Faktu Teatru TVP
Robert Klementowski
„Psy rewolucji". Od „Państwa" Platona do „Equilibrium" Kurta Wimmera
Dariusz Iwaneczko
Powiatowe struktury UB - alienacja czy przynależność do lokalnej wspólnoty? Analiza na przykładzie wybranych PUBP-ów w latach 1944-1956
Wojciech Trębacz
Studium osobowe szefów powiatowych urzędów bezpieczeństwa publicznego na Dolnym Śląsku w 1945 r. Szkic prozopograficzny
Marcin Zwolski
Kadra więzienna w Polsce i w Białymstoku na tle ogółu funkcjonariuszy bezpieki (1944-1956)
Krzysztof Szwagrzyk
Portret zbiorowy katów (egzekutorów), dowódców plutonów egzekucyjnych z więzienia przy ulicy Kleczkowskiej we Wrocławiu 1945-1956
Łukasz Szleszkowski, Agata Thannhäuser
Postrzał głowy jako metoda wykonania egzekucji „przez rozstrzelanie" we wrocławskim więzieniu w latach 1948-1954
Roksana Szczypta-Szczęch
Spojrzenie na kandydatów nieprzyjętych do SB. Analiza procesu rekrutacji w województwie krakowskim
Wykaz skrótów
Źródła i bibliografia
Indeks osobowy
Indeks miejsc