Book description:
Debaty ekonomiczne, recepty na zażegnanie kryzysu gospodarczego i finansowego zdominowały w ostatnim czasie nagłówki gazet i czołówki programów informacyjnych. W epoce plastikowych kart płatniczych i wirtualnych przelewów powoli gubimy świadomość o istnieniu pozaekonomicznej roli pieniądza. Tymczasem znaczenie dla emitenta miał (czy ma jeszcze ) nie tylko nominał, lecz także treści umieszczane na banknotach i monetach. O propagandowej roli pieniądza na przykładzie PRL przypomina w swoim artykule Paweł Niziołek.
Patrząc na rosnące hale i kominy Centralnego Okręgu Przemysłowego, przemianę Gdyni z rybackiej wioski w jeden z najważniejszych portów na Bałtyku, wielu Polaków uwierzyło, ze II Rzeczpospolita ma szansę dołączyć do grona mocarstw światowych. Brakowało tylko zamorskich kolonii. Liga Morska i Kolonialna prowadziła prężną i szeroko zakrojoną akcję, przekonując, że Polak może i potrafi sprostać wyzwaniom „misji białego człowieka”. Aspiracje te zweryfikowała wojna, a paradoks historii polega na tym, że w latach czterdziestych Polacy założyli sprawnie funkcjonujące wielotysięczne osiedla w Afryce. Nie byli to jednak kolonizatorzy ani plantatorzy, lecz uchodźcy wojenni. Czy polskie kolonie byłyby równie dobrze zorganizowane - tego się nie dowiemy, ale o tym, że było to więcej niż prawdopodobne, przekonuje artykuł Janusza Wróbla o Polakach na Czarnym Ladzie. Niemal w tym samym czasie tysiące kilometrów stamtąd ich rodacy, którym nie udało się wyrwać z rąk Stalina, katorżniczym wysiłkiem kładli tory kolejowe w syberyjskiej tajdze. O losach polskich jeńców w Obozie Północnej Linii Kolejowej przypomina Adam Kaczyński. Im bliżej końca wojny, tym częściej w okupowanym kraju pojawiały się obszary wolne od okupanta, będące przejawem tego, że wbrew radzieckiej i komunistycznej propagandzie Polskie Państwo Podziemne działa. Jednym z nich była tzw. Rzeczpospolita Kampinoska, której granice latem 1944 roku wyznaczyli żołnierze Zgrupowania AK „Kampinos”, idący na pomoc powstańczej Warszawie. Dzieje tego „skrawka wolnej Polski” opisuje Przemysław Wywiał. Wśród żołnierzy „Kampinosu” był cichociemny, por. Tadeusz Gaworski „Lawa”. Jego pistolet, Colt wz. 1911, znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Michał Mackiewicz w dziale bronioznawczym przybliża parametry broni, a także drogę, którą odbyła wraz z „Lawą”. Warto zbierać pamiątki z przeszłości, bo dzięki nim ożywają dzieje minione…
Redaktor naczelny, Andrzej Brzozowski