Opis książki:
Dziewięćdziesiąt lat temu, w maju 1926 roku, świeża jeszcze polska demokracja przeżyła ogromny wstrząs. Jakkolwiek by oceniać zamach majowy i siłowe przejęcie władzy przez stronnictwo marsz. Józefa Piłsudskiego, to uspokojenie po tych wydarzeniach nastojów społecznych i ustabilizowanie rozchwianej sceny politycznej II Rzeczypospolitej było niewątpliwie zadaniem bardzo trudnym. A przecież koniecznym. Dlatego niebagatelne znaczenie miała osobowość pierwszego po przewrocie premiera RP. Musiał to być człowiek nie tylko przekonany o słuszności zmian, lecz także kompetentny i doświadczony. 15 maja 1926 roku na czele gabinetu stanął prof. Kazimierz Bartel. Dlaczego Marszałek wyznaczył właśnie jego na to stanowisko? Jakie przesłanki przemawiały za profesorem? Jaka była jego rola w zamachu majowym i czy spełnił pokładane w nim nadzieje - o tym w artykule Sławomira Kalbarczyka.
Spory o legalność i słuszność przewrotu majowego (czy wręcz wojny domowej?) nie ustają mimo upływu prawie stulecia; i można odnieść wrażenie, że „przekonanych nic nie przekona”. Podobnie nie milkną echa ujawnienia teczki tajnego współpracownika ps. „Bolek”, a emocje przy ocenie byłego prezydenta Lecha Wałęsy wciąż zagłuszają rzeczową argumentację. Spory i debaty są jednak elementem naukowego procesu poznania i dlatego warto konfrontować opinie. W kwietniu tego roku w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” znawcy tematu prof. Andrzej Friszke i dr Piotr Gontarczyk debatowali nad wiarygodnością esbeckich teczek, ich możliwymi interpretacjami, próbowali także ocenić wpływ agenturalnego epizodu Lecha Wałęsy (choć on temu konsekwentnie zaprzecza) na jego decyzje i działania w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Zastanawiali się także nad wpływem nowych materiałów na dotychczasowy obraz historii najnowszej.
W tym roku mija sześćdziesiąt lat od wydarzeń Poznańskiego Czerwca. 28 czerwca 1956 roku robotnicy poznańskich zakładów zbuntowali się przeciwko złym warunkom pracy, biedzie i komunistycznej dyktaturze. Był to pierwszy po wojnie wielki bunt Polaków, do którego nawiązywały kolejne - w 1970, 1976 i 1980 roku. Warto znać tę historię, warto przygotować się do obchodów tej rocznicy. Dlatego do numeru dołączyliśmy specjalny dodatek poświęcony Poznańskiemu Czerwcowi ’56.
Redaktor naczelny
Andrzej Brzozowski
Książka "Pamięć.pl. Biuletyn IPN 5 (50)/2016" - Andrzej Brzozowski (red.) - oprawa miękka - Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, IPN. Książka posiada 72 stron i została wydana w 2016 r.