Literaci. Relacje między literatami a władzami PRL w latach 1956-1970

Book description:

"Książka należy do najważniejszych osiągnięć ostatniej dekady w zakresie historii PRL. Konflikty między literatami a partią budziły od dawna żywe zainteresowanie, ale Konrad Rokicki przeanalizował je na podstawie zbiorów archiwalnych. Ogromnie poszerzył wiedzę o polityce kulturalnej władz PRL i postawach polskich pisarzy”.


prof. dr hab. Andrzej Friszke


"Dotychczas – rzecz ujmując w pewnym uproszczeniu – istniały dwa sposoby opisywania wzajemnych relacji władza–pisarze w PRL. Jeden można by nazwać »heroicznym«. Było w nim miejsce przede wszystkim na ukazywanie oporu i niepokorności znacznej części środowiska. W drugim modelu, który można by nazwać »kolaboranckim« czy wręcz »zdradzieckim«, było natomiast miejsce wyłącznie na poparte materialnymi profitami fascynacje komunizmem i współudział niemałej części najwybitniejszych pisarzy polskich w budowie systemu oraz bliskie ideowe (i nie tylko ideowe!) współdziałanie z kolejnymi ekipami politycznymi. Niekwestionowaną zasługą Konrada Rokickiego jest to, że pokazuje, iż o obu tych wizjach można rzeczowo pisać w jednej książce”.


prof. dr hab. Jerzy Eisler


"Za główną wartość postawy badawczej Konrada Rokickiego uważam skłonność do podawania w wątpliwość obiegowych sądów na temat stosunków władza–literaci w okresie gomułkowskim. To sprawia, że udało mu się wskazać na różnorodność uwarunkowań tych relacji, ich skomplikowane aspekty. Dzięki temu przedstawiony obraz jest pełniejszy niż dotychczasowy, odbiega od czarno-białych schematów. Autor dokonał również zniuansowania obiegowych interpretacji na temat wydarzeń co prawda znanych, ale dotychczas przedstawianych w sposób zbyt jednostronny, a było to możliwe dzięki dotarciu do materiałów źródłowych, które pokazują je w nowym świetle. Wreszcie udało mu się uniknąć bodajże najpoważniejszego niebezpieczeństwa, jakie ujawniły niektóre opublikowane niedawno analizy relacji władza–literaci: łatwej, nastawionej na sensacyjność i medialny rozgłos personalizacji, żywiącej się głównie informacjami zawartymi w esbeckich teczkach”.


prof. dr hab. Dariusz Jarosz

Contents:

Wstęp

1. Pisarze w Polsce Ludowej

Warunki życia i twórczości
Wizerunek własny środowiska literackiego


2. Elementy systemu kontroli nad literaturą i literatami

Zasady funkcjonowania organizacji twórczych
Nadzór administracyjny i partyjny nad środowiskiem literatów
Cenzura
Inwigilacja


3. Stalinizm i odwilż w środowisku literatów

„Inżynierowie dusz”
Opozycja antysocrealistyczna
Rok 1955 i przyspieszenie przemian


4. Nadzieje i rozczarowania. Literaci pod wodzą Antoniego Słonimskiego

Odnowa w Związku Literatów Polskich
Likwidacja „Po Prostu”
Niechciana „Europa”
Rozprawa z rewizjonizmem
Burza we Wrocławiu
Rozgrywka przeciwko Słonimskiemu


5. Spokojne lata 1960–1963

Postulaty finansowe i socjalne środowiska literatów
Ciche zaostrzanie kursu
Rozczarowanie pisarzy. „Fronda partyjna”
„Kultura” warszawska


6. Rok 1964

Otwarte plenum Zarządu Głównego ZLP
List 34
Kontrlist
Pisarze jako podsądni


7. Przesilenie w organizacji partyjnej literatów

POP Oddziału Warszawskiego ZLP pod partyjnym pręgierzem partyjnym
Memoriał Newerlego
Referat Leszka Kołakowskiego i List 15
Efekt domina


8. Apogeum konfliktu – rok 1968

Reperkusje wojny sześciodniowej
W obronie Dziadów. Nadzwyczajne zebranie Oddziału Warszawskiego ZLP
Marzec
„Sabat czarownic”
Normalizacja


9. Trwanie

Zakończenie

Wykaz skrótów
Bibliografia
Indeks osób