Table of Contents - PDF
Book description:
Tajnego nauczania nie zaliczano do walki czynnej, ale było ono równie istotne jak akcje bezpośrednie – partyzanckie czy dywersyjne, wywiad czy propaganda. Tajna Organizacja Nauczycielska w odezwie Do Ojców i Matek nakreśliła program ideowy: „Państwo polskie, mimo przegranej wojny istnieje i walka o odzyskanie niepodległości trwa nadal, nikt nie jest zwolniony od wierności dla państwa i narodu, obowiązkiem wszystkich jest wychowanie całej młodzieży w idei służby i poświęcenia narodu. Ideę tę należy wszczepiać przez naukę szkolną”.
Niemcy karali zarówno prowadzących nauczanie, jak i uczniów, a także właścicieli lokali, w których odbywały się komplety – więzieniem, zsyłką do obozów koncentracyjnych lub rozstrzelaniem. Mimo to tajnym nauczaniem objęto ok. 1,5 mln dzieci, ok. 100 tys. młodzieży na poziomie szkoły średniej i wyższej. W pracę dydaktyczną zaangażowanych było kilkadziesiąt tysięcy pedagogów, którzy za tę działalność płacili często cenę najwyższą: w latach 1939–1945 życie straciło 8,5 tys. polskich nauczycieli.
W artykule Jarosława Szarka Dzieło ludzi wewnętrznie wolnych opisujemy walkę związkowców Huty „Katowice” o taką zmianę obowiązującego w PRL prawa, aby działalność wolnych związków zawodowych była w Polsce legalna. Porozumienie Katowickie podpisane 11 września 1980 r. wydaje się do dziś niedoceniane.
Przedstawiamy też postać błogosławionego ks. Jana Machy w poruszających świadectwach członków jego rodziny.
W „Biuletynie IPN” znajduje się kod QR do filmu Hanny Etemadi Indeks i karabin o tajnym nauczania w Polsce okupowanej przez Niemców. Prenumeratorzy otrzymają DVD z filmem.