Opis książki:
Tom studiów powstał przy współpracy Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Szczecinie z Instytutem Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego. Składa się z dwunastu tekstów, przygotowanych przez badaczy ze Szczecina oraz Łodzi, Torunia, Warszawy i Wrocławia, a jego publikację poprzedziła sesja zorganizowana pod tym samym tytułem w styczniu 2010 r.
Artykuły poświęcono głównie tytułowym obradom i ich recepcji – w prasie regionalnej oraz ogólnopolskich tytułach społecznych i literackich, w relacjach autobiograficznych, także w środowiskach emigracyjnych. Autorzy poruszają również kwestie dotyczące m.in. życia kulturalnego miasta (w kontekście samego zjazdu i epoki, w której został zorganizowany) czy działalności aparatu represji wobec twórców w okresie stalinowskim.
Jak zauważył jeden z recenzentów, dr hab. prof. US Piotr Michałowski, "łatwiej opisać jego [tj. zjazdu] konteksty i tło – to, co się działo przed i po, a więc przyczyny, sytuację poprzedzającą, a potem reakcje i komentarze. Natomiast samo wydarzenie stanowi oko cyklonu, które można poznać najlepiej tylko przez opis tego, co »wokół«”.
Oczywiście prezentowane w tomie ustalenia nie zamykają w historiografii dyskusji nad przebiegiem zjazdu szczecińskiego, jego znaczeniem w dziejach miasta i Polski Ludowej, twórczości socrealistycznej czy literatury w ogóle. Autorzy wyrażają nadzieję, że pozwolą one na pogłębienie wiedzy pasjonatom wymienionych zagadnień.
Paweł Knap
Wiele osób znajdzie tu coś dla siebie: mieszkańcy Szczecina – solidny kawałek historii regionalnej; specjaliści od stalinizmu – opis zastraszania środowisk twórczych i dziennikarskich oraz działalności aparatu propagandy; historycy kultury – kulisy i okoliczności towarzyszące IV Zjazdowi Związku Zawodowego Literatów Polskich, będącego symbolem nastania czasów socrealizmu. […] Sądzę, że z książki będą korzystać nie tylko wąsko wyspecjalizowani historycy, ale w ogóle miłośnicy przeszłości.
Fragment recenzji dr. Konrada Rokickiego
Książka "Wokół zjazdu szczecińskiego 1949 r." - Paweł Knap (red.) - oprawa twarda - Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, IPN. Książka posiada 156 stron i została wydana w 2011 r.
Spis treści:
Paweł Knap, WprowadzenieMarzena Szulc, Kultura Szczecina w latach 1948–1956 w świetle dokumentów KW PZPR w Szczecinie
Katarzyna R. Łozowska, Szara rzeczywistość zjazdu szczecińskiego 1949 r., czyli imprezy towarzyszące
Danuta Dąbrowska, Zjazd szczeciński 1949 r. w dokumentach osobistych pisarzy
Aleksandra Lutomierska, Emigracja a zjazd szczeciński 1949 r. (w świetle wypowiedzi autorów z kręgu „Wiadomości” i „Kultury”)
Dominika Rafalska, Komunikaty do mas. Prasa społeczna i literacka wobec zjazdu szczecińskiego 1949 r.
Liliana Gurdak, Zjazd szczeciński 1949 r. w dziennikach wrocławskich („Słowo Polskie”, „Gazeta Robotnicza”)
Robert Cieślak, Recepcja zjazdu szczecińskiego 1949 r. w lokalnej prasie codziennej
Paweł Knap, Kontrola prewencyjna i wtórna. Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Szczecinie wobec „Kuriera Szczecińskiego” w 1949 r.
Sebastian Ligarski, Twórcy a organy bezpieczeństwa państwa w latach 1945–1956
Janina Hera-Asłanowicz, Losy aktorów szczecińskich w latach 1945–1949 na tle rozgrywających się wydarzeń i życia miasta
Paweł Szulc, „Instrument wychowania człowieka socjalizmu”. Polskie Radio Szczecin w latach 1949–1955
Magdalena Zapolska-Downar, „O realizm socjalistyczny w kulturze jidysz”. Zjazd Żydowskiego Towarzystwa Kultury, 14–16 października 1949 r.
Noty o autorach
Wykaz skrótów
Indeks osobowy