Opis książki:
Misją Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN jest „poszukiwanie miejsc spoczynku osób poległych w walkach o niepodległość i zjednoczenie państwa polskiego, a zwłaszcza tych, które straciły życie wskutek walki z narzuconym systemem totalitarnym lub wskutek represji totalitarnych lub czystek etnicznych (…)”. Ten ustawowy zakres działań zawierający w sobie trud i zaangażowanie zespołu Biura oraz wolontariuszy został udokumentowany w albumie „Prace Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN w fotografii Marty Smolańskiej 2016-2019”
Album na przestrzeni stu fotografii dokumentuje trzyletnią pracę naszego zespołu. Na kartach publikacji znalazły się fotografie z prac terenowych, podczas których odnajdywane i podejmowane są szczątki przed laty ukryte w bezimiennych grobach oraz wiele innych momentów z prac Biura, tj. spotkania z rodzinami, chwile modlitwy, jak również – niezwykle ważne i wzruszające – uroczystości wręczenia not identyfikacyjnych rodzinom odnalezionych ofiar.
To album z którego, paradoksalnie, płynie spokój i radość. To zdjęcia przepełnione nadzieją, że kiedyś w końcu uda się wszystkich odnaleźć. To misja, której podjęli się członkowie zespołu „Poszukiwań i Identyfikacji”. To wrażliwość serca Marty Smolańskiej, która zamknęła to wszystko w fotograficznym kadrze.
Fragmenty przedmowy:
Album fotografii Marty Smolańskiej jest szczególnym, bo wyrażonym w artystycznej formie zapisem prac prowadzonych przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN w Polsce, ale także poza jej granicami. Na kartach albumu - jak przywoływane z pamięci chwile – pojawiają się obrazy z miejsc związanych z martyrologią Polaków w burzliwym i często jakże dramatycznym dla Polski XX wieku: powązkowskiej „Łączki”, więzienia przy ul. Rakowieckiej, cmentarza na Bródnie i kamienicy przy ul. Strzeleckiej 8 w Warszawie, Starego Grodkowa na Opolszczyźnie oraz niemieckich obozów zagłady Gross-Rosen i Ravensbrück.
Niezwykła i poruszająca galeria miejsc, wydarzeń, ludzi i towarzyszących im emocji. Świadectwo osobistej wrażliwości Autorki, jej zawodowego kunsztu i wielkiego daru widzenia świata w nieznanych na ogół barwach i odcieniach. Utrwalony w sztuce przejmujący dowód spełniania przez Polskę obowiązku pamięci.
dr hab. Krzysztof Szwagrzyk
wiceprezes IPN
Dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN
Nigdy nie sądziłam, że kiedykolwiek będę fotografować ekshumacje i odnajdywanie dowodów zbrodni. (...) Ten album to fotografie końca czekania i końca mroku. Spośród kilkunastu tysięcy fotografii wybrałam sto. Długo myślałam o tym, jaki nadać mu tytuł i co napisać o tych zdjęciach, ale pomyślałam, że tak samo jak nikt mi nigdy nie tłumaczył, co powinnam czuć kiedy widziałam te widoki, ja także nie mogę tego zrobić. Jest album o odnajdywaniu ludzi i pragnęłabym zadedykować go sensowi mojego życia, mojej córce Alicji.
Marta Smolańska
Autorka
Książka "Prace Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN w fotografii Marty Smolańskiej 2016-2019." - Marta Brzozowska-Smolańska - oprawa twarda - Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, IPN. Książka posiada 216 stron i została wydana w 2020 r.